Làng An Đôn bỏ hoang từ những năm sáu mươi ba. Mậu Thân sáu tám, bom pháo làm cho cháy thêm một đận nữa. Những ngôi nhà nào còn sót lại dân chưa kịp gỡ lấy tôn, gỗ đều sập đổ hoặc cháy ra tro. Bờ tre gai vây quanh làng bom đạn cày nát xơ xác. Ấp giáp núi, nương vườn các gia đình đều rộng, chỉ trồng toàn mít và sắn. Những cây mít cũng bị phạt cụt ngọn, cháy đen thui. Trên các mảnh vườn cỏ tranh mọc cao ngang thắt lưng, lâu ngày không có người qua lại thành nơi ở của chuột, cáo, chồn hương, dím và giống thỏ rừng. Thỏ, dím kéo ra ăn từng đàn, cứt ỉa đen trên nền nhà. Nghe tiếng chân người bước lạo xạo trên lớp lá khô chúng cũng không thèm chạy. Lũ thỏ châu đầu về hướng phát ra tiếng động, ngơ ngác. Chỉ tới khi những đôi mắt thỏ tròn xoe nhận ra bóng áo lạ đang tiến lại gần, một con hoảng hốt nhảy vào vạt tranh, cả bầy mới quáng quàng chạy theo.
Đánh càn phản kích đợt hai, Xuân 68, trung đoàn Hương Giang đã có dịp bám chốt tại đây mấy ngày. Hào còn sót lại từng đoạn và đã bị sạt lở, lấp dần. Những căn hầm kèo, gỗ mít lát trần, trôi lớp đất phủ mặt để trơ ra bộ khung gỗ lâu ngày chịu mưa nắng đã đến kỳ ải mục.
Hồng đi giáp làng một lượt. Anh tìm được bốn căn hầm còn khá chắc chắn. Chỉ mất công vét đất tu sửa tí chút là có thể ở được. Một chiếc hầm vuông ở sâu giữa làng núp dưới bóng một mảng tường đổ sụp được dành cho thương binh và hai cô gái. Hai hầm còn lại là hai tổ chốt tạo thành thế chân vạc, hai tổ bộ đội ở sau theo dõi quan sát tình hình địch ở phía ngoài ấp và đặc biệt chú ý ngả con đường chiến lược.
Từ lúc nghe tiếng mìn nổ rồi tiếng súng rộ lên phía làng Liễu Thượng, Hồng và Để đều đoán rằng hai người đã gặp sự cố, nghe tiếng pháo bắn chặn họ càng lo. Hạnh đã tấm tức khóc.
Gần ba giờ sáng, Thùy và Cường mới về đến An Đôn. Hồng trút hơi thở nhẹ nhõm. Hai chị em quần áo lấm lem bùn đất. Để không nhịn được cười nhưng cũng phải giả làm mặt nghiêm:
- Tụi bay mần ăn kiểu chi để nó bắn dữ hả Thùy?
- Hai đứa em diệt gọn tụi ngụy ở trường học Liễu Thượng rồi - Thùy đáp.
- Thiệt hai đứa bay hả? - Để tròn xoe mắt.
- Thiệt chớ! Anh không tin à?
Thùy ngồi xuống bậc thềm nhà, kể lại vắn tắt trận đánh. Để tặc lưỡi:
- Em liều quá Thùy ạ!
- Trời, đánh dễ ợt mà anh. Chớ không phải như hồi tối mình bị nó phục đâu. - Cường đỡ lời cho Thùy. Cậu sợ hai người chỉ huy nổi giận.
Hạnh kéo Thùy về hầm. Cô trách:
- Chị làm em sợ hết hồn. Em chỉ lo chị chết.
- Bậy nào! - Thùy cười và béo nhẹ vào má cô gái.
***
... Lạc được chôn cất ở giữa một vạt vườn bỏ hoang, có những cây mít cháy khô. Cậu ta trúng mìn clâymo, hy sinh ngay tại chỗ khi đột nhập vào Liễu Thượng, khẩu AK của Lạc cũng bị lỗ chỗ những lỗ tròn do viên bi của quả mìn găm vào. Thêm một người lính của đại đội ngã xuống. Hồng mở cuốn sổ tay ghi ngày hy sinh của Lạc và phác họa nhanh hướng mộ chí. Anh làm công việc một cách máy móc vì trách nhiệm của một người cán bộ chính trị, nhưng trong thâm tâm, anh lo khó có hy vọng một ngày nào đó sẽ di chuyển được hài cốt Lạc về trên núi. Anh không thể nào nhớ hết những bạn bè chiến sĩ của mình chôn rải rác trên các làng ở đồng bằng sáu huyện. Những nấm mộ chìm sâu giữa các ruộng lúa, ruộng bắp họ được chôn chen vào giữa các bãi mồ mả của dân chúng, không bia bảng tên tuổi. Bởi chỉ cần những con mắt săm soi của tụi ác ôn phát hiện được, chúng sẽ huy động lính tráng tới khai quật.
Nơi Lạc nằm đất cát. Những người lính đi kiếm được mấy tấm tôn rách trong các ngôi nhà cũ về chặn cát. Thân thể Lạc bó tròn vào tấm tăng chỉ để hở ra ngoài gương mặt. Một gương mặt ở độ tuổi hai mươi, trên mép lún phún những sợi lông tơ. Lạc chết từ hồi đêm, đôi mắt cứng lại, Thùy xoa đầu và bóp mãi đôi mắt ấy mới khép. Nấm mộ đắp tròn to phủ lên một lớp cỏ gà. Hạnh đi hái đâu về một ôm râm bụt đỏ chói, cô để trên mặt mộ. Không có một nén hương thơm. Những người lính vây quanh ngôi mộ. Chẳng ai nói một lời nào. Nhưng họ đều cảm thấy rất rõ hương thơm của hoa bưởi còn sót trên một cây ở góc vườn đưa lại.
Một lát sau, mọi người tản về những căn hầm. Thùy kéo tay Hồng:
- Chừ em với Hạnh đi kiếm ít rau khoai lang về nấu ăn. Anh dặn bộ đội giữ im lặng nghe. Đừng có đi lại chộn rộn. Ấp ni địch ít khi vô tụi, nó cũng sợ vướng mìn - Ngập ngừng một lát, Thùy cởi chiếc bao dù khoác trên vai - Em gửi anh cái ni giữ cho em chốc nữa em sẽ quay lại lấy.