Hồi này phòng Canh nông Nam Kỳ thật là hết lòng với dân cày trong ấy. Nhân viên của phòng ấy săn sóc đến công việc của dân cày luôn luôn.
Cái nạn tai hại thứ nhất cho dân cày là nạn sâu bọ ăn lúa ăn mạ. Xưa nay ai cũng biết vậy.
Vậy mà mấy nghìn năm nay, ông cha chúng ta cứ phải chịu phép với nó, vì lập đàn cúng lễ, cắm cờ xanh đỏ ở khắp cánh đồng mà nó không thôi ăn cho. Bây giờ phòng Canh nông Nam Kỳ đã phát minh ra một phương pháp trừ giống côn trùng ác nghiệt ấy rồi. Phương pháp này cực kỳ thần diệu, ngoài phòng Canh nông Nam Kỳ, chưa ai nghĩ ra.
Có ai đoán được người ta làm thế nào không?
Treo cái giải thưởng hễ ai nghĩ được cách trừ sâu bọ hại hoa màu, thì thưởng 5 vạn đồng bạc.
Đó, cái phương pháp thần diệu của phòng Canh nông Nam Kỳ là như vậy đó!
Dưới sự trọng thưởng, tự nhiên sẽ có đại tài, rồi đây trăm năm, nghìn năm, chắc đâu giống sâu bọ kia không vì cái giải thưởng ấy mà chết. Đừng bảo các ông bác học ở phòng Canh nông Nam Kỳ không nghĩ nổi cách trừ sâu bọ, mà phải treo giải "cầu hiền". Các ngài còn đang bận lo đường luân lý cho dân cày.
Việc phòng Canh nông Nam Kỳ định dựng tượng vua Thần Nông mà Thời vụ đã có nói qua, các bạn chắc cũng còn nhớ. Đó là một việc rất ích lợi cho dân. Giá như phòng ấy mà không làm vậy có khi dân cày Nam Kỳ sẽ bị cái nạn quên vua Thần Nông, không biết ngài là người đã dạy nghề cày cấy, như sách hoang đường của Tàu vẫn nói.
Chẳng những thế thôi.
Phòng Canh nông đối với vua Thần Nông còn hậu tình hơn nữa, người ta đã định tế cho vua ấy một tuần. Không phải chuyện đùa, các báo trong Nam có đăng rõ ràng như thế. Việc ấy mới càng ích lợi cho dân và là nhiệm vụ của phòng Canh nông phải làm.
Phải, "ăn quả nhớ kẻ trồng cây", vua Thần Nông tuy chẳng dạy dân ta cày cấy, nhưng đã dạy dân Tàu cày cấy, cố nhiên ngài là một người đáng được kỷ niệm đời đời, dầu không chắc "ngài ấy" có hay không có. Trong lúc dân chúng xô về Âu hoá, sự tế bái nhạt dần, có lẽ lâu nay dân cày Nam Kỳ đã bỏ vua Thần Nông không tế. Bởi thế, phòng Canh nông mới phải đứng đầu cho dân theo.
Một điều mà xưa nay chưa ai trông thấy, là đã tế, tất phải mặc áo thụng xanh, đội mũ đuôi én, đi hia và ôm đài tiến tước, mấy ông quan Tây mà làm những việc ấy chắc là ngộ nghĩnh hơn người An Nam.
Tiếc thay, lời đề nghị này của phòng Canh nông lại vì nhiều ông đi đạo, không muốn tế kiểu An Nam, người ta lại phải đổi làm một lễ cúng xoàng. Chưa rõ trong tuần cúng ấy ông nào đứng làm mệnh bái. Có lẽ là ông Chánh Canh nông.
Ôi! Những việc ghi vào lịch sử!
Xuân Trào
Thời vụ, Số 11 - 15.3.1938